هر آنچه که باید درباره ویروس کرونا بدانید
ویروس کرونا یکی از انواع ویروس‌هایی است که می‌توانند سیستم تنفسی را در انسان و سایر پستاندران تحت تاثیر قرار دهند. این ویروس‌ها به همراه ویروس‌های سرماخوردگی، ذات الریه و سندرم حاد تنفسی یا سارس (SARS) می‌توانند بر سیستم گوارشی بدن نیز تاثیر گذار باشند. در ادامه با ما همراه باشید تا بطور کامل در مورد ساختار این ویروس اطلاعاتی کسب کنید….
ویروس کرونا (Corona viruse) متعلق به خانواده بزرگی از ویروس‌هایی است که عامل ایجاد بیماری‌های تنفسی هستند. این خانواده، کرونا وریده (Coronaviridae) نام دارد. بسیاری از انسان‌ها در طول زندگی خود یک بار با ویروس کرونا مواجه می‌شوند که اغلب باعث ایجاد بیماری‌های کم خطری مانند ذات الریه یا برونشیت می‌شود.
تاریخچه کرونا
ویروس‌های کرونا اولین بار در سال 1937 از ویروس‌های عامل برونشیت در پرندگان که تعداد زیادی از آن‌ها را از بین بردند، جداسازی شدند. ویروس‌های خانواده کرونا مسئول ایجاد 15 تا 30 درصد از انواع سرماخوردگی‌ها هستند. براساس مطالعات بیش از 70 سال اخیر، محققان به این نتیجه رسیده‌اند که کرونا ویروس‌ها می‌توانند در موش، رت، سگ، گربه، بوقلمون، اسب، خوک و گاو بیماری ایجاد کنند.
بر طبق همین مطالعات که بر روی انواع ویروس‌های خانواده کرونا و بیماری‌هایی که ایجاد می‌کنند، انجام گرفته، نتایج زیر به دست آمده است:
- هیچ درمانی برای سرماخوردگی ناشی از کرونا ویروس‌ها وجود ندارد.
- کرونا ویروس‌ها عامل دو بیماری کشنده سارس و مرس هستند.
- کرونا ویروس‌ها می‌توانند در گونه‌های متفاوتی از حیوانات عفونت ایجاد کنند.
- تاکنون 6 کرونا ویروس انسانی شناخته شده است.
- ویروس عامل سارس در آخرین اپیدمی این ویروس از چین به 37 کشور جهان انتقال یافت و 774 نفر نیز در اثر این بیماری جان خود را از دست دادند.
واژه شناسی
واژه کرونا ویروس از کلمه زبان لاتین corōna یا کلمه یونانی κορώνη به معنی تاج یا هاله گرفته شده‌است. این واژه به مشخصه ظاهری ویریون‌ها (شکل عفونی ویروس) که در زیر میکروسکوپ الکترونی دیده می‌شود، اشاره دارد که حاشیه‌ای از سطح بزرگ و پیازدار داشته و یادآور تصویری از یک تاج سلطنتی یا تاج خورشیدی است. از این رو کرونا ویروس را ویروس تاج‌دار نیز می‌نامند.
ساختار کرونا
ویروس‌های کرونا ویریون‌هایی هستند که پاکت ویروسی دارند. قطر این ذرات ویریونی برابر با 120 نانومتر است. ساختارهای برگ شبدر مانند گلیکوپروتئین‌ها و پروتئین‌های سطح این ویروس، ساختمانی تاج (crown) مانند در آن ایجاد کرده است. این ویروس‌ها نیز به دلیل ساختار تاجی کرونا ویروس نام گرفته‌اند. در این ویروس‌ها بخشی به نام نوکلئوکپسید وجود دارد که از پروتئین‌های پوششی کپسید ساخته شده و درون آن ماده ژنتیکی ویروس جای می‌گیرد.
ساختمان ویروس کرونا
ویروس کرونا دارای ژنومی از جنس RNA است. این ماده ژنتیکی به صورت مارپیچ و یا حلقوی در نوکلئوکپسید ویروس دیده می‌شود. ژنوم ویروس کرونا شامل یک رشته منفرد از RNA مثبت (ریبونوکلئیک اسید) است. RNA ژنومی این ویروس کلاهک متیله شده در ناحیه 5 خود دارد و در انتهای 3 خود غنی از نوکلئوتید آدنین است. ویروس‌های کرونا توسط ژنوم خود پروتئینی به نام آنزیم ریپلیکاز (Replicase) را کد می‌کنند که عملکرد آن رونویسی از ژنوم ویروس و تولید نسخه‌های جدید از آن با استفاده از امکانات سلول میزبان است.
انواع کرونا
ویروس‌های کرونا معمولا شامل دو جنس به نام‌های کرونا ویروس و تورو ویروس هستند. تفاوت این ویروس‌ها در شکل و ساختار نوکلئوکپسید آن‌ها است، به طوری که در ویروس کرونا این نوکلئوکپسید به صورت مارپیچ است و در تورو ویروس ساختار لوله‌ای دارد. ویروس‌های کرونا از مهم‌ترین عوامل ایجاد بیماری‌های گوارشی در انسان، مرغ و گاو‌ها به شمار می‌آیند. ویروس‌های این خانواده اکثرا انسان را مورد حمله قرار می‌دهند. در ادامه به بررسی انواع ویروس‌های کرونا انسانی (HCoV) می‌پردازیم. ویروس‌های کرونا انواع مختلفی دارند که همه آن‌ها بیماری‌های خطرناکی در انسان ایجاد نمی‌کنند. از جمله این ویروس‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ویروس کرونا آلفا
- 229E
- NL63
- ویروس کرونا بتا
- OC43
- HKU1
- MERS-CoV عامل بیماری مرس
- SARS-CoV عامل بیماری سارس
- ویروس کرونا جدید 2019 (2019-nCoV)
انسان‌ها در سراسر جهان معمولا توسط ویروس‌های 229E ،NL63 ،OC43 و HKU1 آلوده می‌شوند که اغلب به صورت انواع سرماخوردگی مشاهده می‌شود. اما سه نوع ویروس MERS-CoV ،SARS-CoV و 2019-nCoV اغلب حیوانات را آلوده می‌کنند و زمانی که از حیوانات به انسان منتقل شوند، باعث بروز بیماری‌های خطرناکی مانند سارس می‌شوند.
سارس
در انسان گونه‌ای از خانواده کرونا که به ویروس سارس (SARS-CoV) معروف است، عامل ایجاد بیماری مسری و خطرناکی به نام سندرم تنفسی حاد (Severe Acute Respiratory Syndrome) یا سارس به شمار می‌آید. این ویروس دستگاه تنفسی انسان را مورد حمله قرار می‌دهد و آخرین بار در سال 2002 به طور گسترده در جمعیت‌های مختلف انسانی شیوع پیدا کرد. در نوامبر 2002 در شهر گوانگ دونگ چین اولین موراد ابتلا به این بیماری گزارش شد. پس از آن این بیماری به هنگ‌کنگ گسترش یافت و از آنجا به سراسر جهان منتقل شد. ویروس SARS-CoV یک گونه منحصر به فرد از خانواده کرونا است که می‌تواند برخلاف سایر ویروس‌های این خانواده دستگاه تنفسی فوقانی و تحتانی را به همراه دستگاه گوارش مورد حمله قرار دهد.
از علائم بیماری سارس تب، سرفه، مشکلات گوارشی، لرز و دردهای عضلانی است. این بیماری اغلب باعث ایجاد اختلال در تنفس نیز می‌شود. ویروس بیماری سارس از خفاش‌های نعل اسبی و نوعی گربه به انسان انتقال یافته است. توانایی انتقال ویروس سارس از حیوان به انسان به دلیل ایجاد تغییرات ژنتیکی در ژنوم این ویروس ایجاد شده است، زیرا در حالت عادی ویروس موجود در این خفاش‌ها قادر به آلوده کردن انسان‌ها نیست.
ذات الریه بیماری عفونت حاد ریوی است که معمولا به دنبال سارس در بدن فرد مبتلا بروز پیدا می‌کند. در مراحل پیشرفته سارس، ریه، قلب و کبد بیمار به تدریج عملکرد خود را از دست می‌دهند. در طول اپیدمی سال 2002 بیماری سارس، 8098 مورد از ابتلا به بیماری، همراه با 744 مرگ در اثر آن گزارش شد. احتمال درصد مرگ در اثر ابتلا به بیماری، 9٫6 محاسبه شده است. این بیماری در افراد سالمند شدت بیشتری دارد و تمام سالمندان بالای 65 سال در اثر ابتلا به این ویروس جان خود را از دست دادند.
مرس
در سال 2012 ویروس دیگری از خانواده کرونا ویروس‌ها به نام MERS-CoV شایع شد که قادر به ایجاد بیماری تنفسی شدیدی به نام سندرم تنفسی خاورمیانه (Middle East Respiratory Syndrome) یا مرس (MERS) در انسان شد. اولین مورد ابتلا به این بیماری در کشور عربستان مشاهده شد و موارد دیگر آن در سال 2013 در فرانسه، آلمان، اردن، قطر، تونس، امارات متحده عربی و انگلستان گزارش شدند. تمام بیماران مبتلا به مرس در سراسر این کشورها به نوعی با خاورمیانه مرتبط بودند و در حدود دو سوم آن‌ها در اثر این بیماری فوت شدند.
از علائم این بیماری می‌توان به تب، تنگی نفس و سرفه اشاره کرد. این بیماری در اثر تماس نزدیک بین انسان مبتلا با سایر افراد منتقل می‌شود. ویروس کرونا 2012 بیماری مرس، مشابه دیگر ویروس‌های کرونا است که از خفاش‌ها انتقال پیدا می‌کردند اما اعتقاد بر این است که این ویروس‌های مرس قبل از انتقال به انسان با انتقال از خفاش به جانوران دیگر تغییرات ژنتیکی (جهش ژنتیکی) مختلفی را پشت سر می‌گذارند. شترها یکی از جانوران احتمالی برای انتقال این ویروس به انسان شناخته شده‌اند.
انتقال ویروس بیماری مرس (سندرم تنفسی خارومیانه) از طریق شتر به انسان
کرونا 2019
ویروس کرونا جدید که توسط سازمان جهانی سلامت، ویروس کرونای جدید 2019 (2019-nCoV) نام گذاری شده به ویروس کرونا ووهان نیز معروف است. ووهان (Wuhan) شهری در چین است که اولین بار این ویروس در افراد مرتبط با بازار غذاهای دریایی این شهر مشاهده شد. اولین گزارش ابتلا به ویروس در 31 دسامبر سال 2019 در سازمان جهانی سلامت به ثبت رسید.
ژنوم ویروس جدید 2019 مانند دیگر گونه‌های خانواده کرونا، یک تک رشته RNA مثبت است. توالی ژنتیکی این ویروس از طریق استخراج آن از خون بیماران مبتلا انجام شد. براساس این مطالعات طول توالی رشته RNA ویروسی برابر با 30kb است. با توجه به تحقیقات صورت گرفته بر روی ویروس جدید 2019 تاکنون، مشخص شده است که این ویروس‌ها از پروتئین‌های سطحی خود و اتصال به پروتئین‌های گیرنده ACE2 برای ورود به سلول‌های بدن استفاده می‌کنند. مشاهده با استفاده از نشانگرهای فلورسنت نیز این نتیجه را تایید کرده است. از علائم گزارش شده این بیماری می‌توان به تب، خستگی مزمن، سرفه‌های خشک، تنگی نفس و دردهای شدید دستگاه تنفسی اشاره کرد.
به دلیل این که اولین مشاهده مورد ابتلا به این ویروس در شهر ووهان در افرادی که به فروشگاه غذاهای دریایی در این شهر مراجعه کرده بودند، مشاهده شد، این نتیجه به دست آمد که این ویروس از حیوانات به انسان انتقال پیدا کرده است. در مطالعه جدیدی که انجام شد، توالی ژنوم این ویروس به دست آمد و سپس از نظر ژنتیکی با ژنوم بیش از 200 نوع از ویروس‌های کرونا که حیوانات را آلوده می‌کنند، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ویروس کرونا جدید 2019، از مار به انسان انتقال یافته است. دو نوع خاص از مارها که در جنوب چین بیشتر وجود دارند به نام‌های (Bungarus multicinctus) و مار کبری چینی (Naja atra) عامل این انتقال معرفی شده‌اند. این مطالعات توسط برخی از کارشناسان در این زمینه، مورد تردید قرار دارد.
راههای انتقال ویروس کرونا
- هوا ( قطعات ویروسی همراه با سرفه و عطسه افراد مبتلا منتقل می‌شود)
- تماس نزدیک بین افراد
- لمس سطوح آلوده به ویروس
- آلودگی با مواد دفعی بدن (به ندرت اتفاق می‌افتد)
علائم ابتلا به ویروس کرونا
با توجه به نوع کرونا ویروس، علائم می‌تواند از نشانه‌های سرماخوردگی عادی تا تب، سرفه، تنگی نفس و مشکلات حاد تنفسی باشد. همچنین بیمار ممکن است سرفه‌های چند روزه ظاهراً بدون دلیل نیز داشته باشد. کروناویروس مرس، برخلاف سارس، نه تنها دستگاه تنفس بلکه ارگان‌های حیاتی دیگر بدن مثل کلیه و کبد را نیز درگیر می‌کند. در موارد حاد مشکلات گوارشی نظیر اسهال، نارسایی حاد تنفسی، اختلالات انعقادی خون و نارسایی کلیه نیز گزارش شده‌است که این مورد می‌تواند بیمار را به همودیالیز نیازمند کند.
علائم کرونا ویروس جدید که منجر به بیماری COVID-19 می‌شود، معمولاً چند روز پس از آلوده شدن فرد به ویروس شروع می‌شود. اما در بعضی افراد ممکن است علائم کمی دیرتر ظاهر شوند. براساس آمارها و تحقیقات انجام شده علائم می‌توانند شامل: تب (در43.8 درصد افراد هنگام پذیرش و 88.7 درصد افراد هنگام بستری)، سرفه خشک (در 67.8 درصد موارد)، اختلال تنفسی، احساس خستگی و درد عضلانی (در 11 تا 14% موارد)، اسهال (در 3.8 درصد موارد) باشند. به‌طور متوسط incubation period یا دورهٔ نهفتگی علائم، چهار روز بوده‌است. کدورت یا اصطلاحاً Ground-glass opacity در سی‌تی اسکن قفسه سینه، در 56.4 درصد موارد دیده شده‌است. 17.9 درصد از بیماران با بیماری غیر شدید و 2.9 درصد از بیماران با علائم شدید، هیچگونه مشکلی را در رادیولوژی یا سی‌تی اسکن خود نشان ندادند. لنفوسیتوپنی یا کاهش تعداد لنفوسیت‌های در گردش خون در 83.2 درصد افراد در هنگام پذیرش، مشاهده شد.
برخی از افراد هیچ علامتی ندارند، یا فقط علائم خفیف دارند. اما در افراد دیگر، COVID-19 می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند ذات الریه، عدم دریافت اکسیژن کافی و حتی مرگ شود. این نشانه‌ها بیشتر در افرادی که مشکلات زمینه ای دیگری دارند، دیده می‌شود.
عوارض پنهان بیماری کرونا
بر اساس مطالعه‌ای جدید، این ویروس می‌تواند به سیستم عصبی مرکزی حمله کرده و باعت ایست تنفسی و یا فلج موقت شود. تحقیق دیگری به نقش کرونا روی ناباروری مردان اشاره می‌کند، البته هنوز این موضوع تایید نشده است. متخصصان چینی اخیرا به این موضوع پی برده‌اند که کرونا می‌تواند باعث ناباروری مردان شود. طبق گفته سرپرست تیم تحقیقاتی، لی یوفنگ افرادی که سابقه ابتلا به این ویروس را داشته‌اند و در زمینه باروری نیز نیاز به اقدامات پزشکی دارند، باید پس از بهبود توسط متخصص معاینه شوند. این گزارش در تاریخ 10 مارس در وب‌سایت بیمارستانی در ووهان منتشر شد و سپس وب‌سایت رسمی استان هوبئی آن را بازنشر کرد. این گزارش پس از انتشار در شبکه‌های اجتماعی، از این وب‌سایت‌ها حذف شد.
ویروس کرونا می‌تواند با ترکیب پروتئین S و آنزیم 2 مبدل آنژیوتانسین (ACE2) باعث آسیب به بافت شود. بر اساس تحقیق جدید، ACE2 قادر به تخریب ریه‌ها و بسیاری از اندام‌های دیگر بدن مانند قلب، کلیه و تیروئید است. این ویروس همچنین می‌تواند روی باروری مردان تاثیر مخرب داشته باشد، چراکه مقدار زیادی از ACE2 در بیضه‌ها، به ویژه در اسپرماتوگونی جمع می‌شوند. البته در حالی که تحقیقات زیادی در این زمینه صورت نگرفته، کرونا شباهت زیادی به سارس دارد و این عفونت‌ها به گیرنده سلولی مشابه حمله می‌کنند. ویروس سارس می‌تواند باعث آسیب شدید به بیضه‌ها شود که نتیجه آن، ناباروری است. به گفته تیم این تحقیق، کووید-19 به صورت تئوری می‌تواند به بیضه‌ها آسیب وارد کند و باعث اختلال در تولید اسپرم شود. عدم تولید اسپرم و سنتز آندروژن ناباروری مردان را در پی دارد. علاوه بر این موضوع، کرونا می‌تواند روی کیفیت زندگی جنسی افراد نیز تاثیر مخرب داشته باشد.
مطالعه دیگری درباره کرونا، به تاثیر آن روی سیستم عصبی مرکزی اشاره دارد. برخی بیماران مبتلا به کووید-19، علائم عصبی مانند سردرد، تهوع و استفراغ را از خود نشان می‌دهند. شواهد حاکی از آن هستند که ویروس کرونا تنها به مجاری تنفسی حمله نمی‌کند و احتمال حمله آن به سیستم عصبی مرکزی و ایجاد بیماری‌های عصبی نیز وجود دارد. تاثیر مخرب SARS-CoV روی مغز بیماران و حیوانات آزمایشگاهی در گذشته گزارش شده است. این ویروس روی ساقه مغز تاثیر شدیدی دارد. برخی ویروس‌های خانواده کرونا می‌توانند از طریق مسیر اتصالی سیناپس و از گیرنده‌های مکانیکی و گیرنده‌های شیمیایی در ریه و مجاری تنفسی تحتانی به قلب و دستگاه تنفسی سرایت کنند. با توجه به شباهت زیاد میان SARS-CoV و SARS-CoV2، این احتمال وجود دارد که این ویروس مسئول نارسایی حاد تنفسی در بیماران مبتلا به کووید-19 باشد. اطلاع از این موضوع اهمیت بالایی در پیشگیری و درمان بیماران با نارسایی تنفسی دارد.
لطفا و خواهشا جهت حفظ سلامتی خود و عزیزانتان حتما به توصیه های بهداشتی دقت و عمل کنید
منابع : globaltimes , faradars , digiato , WiKi
اخبار و مطالب مرتبط :
